Gracias Fidel, cocktails & cola van de staat

Nadat we Mexico hadden afgesloten met potjes beerpong en twee fantastische optredens (Chen 'Mexico' van Zangeres zonder naam, ik 'Eternal flame' van de Bangles) bij de karaoke in het hostel namen we een korte vlucht richting Havana.

Op de vroege ochtend van 8 juni landden we op het sobere en communistisch uitziende (met niet behulpzaam personeel) vliegveld. In Cuba is het de gewoonte om te verblijven bij mensen thuis, dit heet een 'Casa particular'. Deze casa particulars kunnen, buiten een overnachtingsplek, bijna alles voor je regelen. Omdat er geen bussen vertrekken van Havana airport hebben we onze gastheer in Havana gevraagd om een taxi te regelen. Deze taxi stond al op ons te wachten toen we de aankomsthal betraden. Het was niet zomaar een taxi die voor ons klaarstond maar een oude Amerikaanse wagen, een goed begin van onze Cuba reis. Na ongeveer een halfuur kwamen we aan in de oude stad Havana en ook bij onze casa particular. Na twee stevige trappen omhoog werden we hartelijk welkom geheten door Osniel die onze gastheer zou zijn voor de komende 3 nachten. Osniel woont in Havana samen met zijn vrouw, twee kleine kinderen en opa en oma waren er ook dagelijks over de vloer. Je ontbijt en komt binnen in  woonkamer van deze familie en krijgt dus veel mee van het dagelijkse leven, wat erg leuk was.

Omdat we eerst een aantal zaken moesten regelen zoals geld pinnen (alles gaat hier met contant geld) en wifi zijn we meteen maar op pad gegaan. Het geld pinnen wilde met mijn kaart niet lukken en dit werd in de dagen er na nog een heel gedoe (uiteindelijk lag het aan mijn bank die mijn pas had geblokkeerd). Bij de wifi winkel (je koopt een prepaid kaartje waarmee je op wifi kunt op bepaalde openbare hotspots) stond er een rij voor de deur midden op straat. De rij leek niet erg lang maar uiteindelijk duurde het wel een dik uur voordat we een kaartje hadden bemachtigd. Binnen in de winkel werd er zelfs nog reclame gemaakt voor de gouden gids, het telefoonboek van Cuba. Na een aantal wifi kaartjes te hebben bemachtigd liepen we naar een restaurantje die ons werd aanbevolen door Osniel, maar deze was op zaterdag (blijkbaar?) dicht. Na wat rond te hebben gelopen stond er bij en huis een deurtje open met een mini loketje waar wat eten en drinken besteld kon worden. Later zijn we deze nog veel tegengekomen en hier halen dan ook veel Havanaanen hun eten. Het is de bedoeling dat je het eten (vaak pizza en hamburger) al staand in het kleine kamertje bij het loketje opeet, of als het te druk is op straat. Bij dit soort kleine lokale tentjes betaal je in een andere valuta dan de valuta die wij als toeristen uit de muur trekken. De lokale valuta en de toeristen valuta dus. Je kunt wel bij deze lokale tentjes betalen met toeristen valuta, maar je krijgt je wisselgeld dan in lokale valuta (in het begin erg verwarrend).

Op 9 juni ben ik jarig en toevallig onze gastheer Onsiel ook. Er stond sochtends bij het ontbijt een taartje klaar met een kaarsje dus dat was erg attent. De oude stad van Havana is ongeveer 2 kilometer lang en dus goed te belopen, we hebben veel foto's gemaakt en lekker op pleintjes gezeten. Het is op straat een en al drukte, iedereen staat, zit of loopt buiten. Op de hoek van de straat zitten de oude mannen potjes domino te spelen en overal staat een grote ghettoblaster met muziek aan. Dat ze hier van muziek houden klopt wel, in heel veel barretjes en op straat staan wel artiesten te spelen. Kinderen spelen voetbal, zijn aan het touwtje springen of knikkeren onder toeziend oog van de buurt die op het balkon buiten zit. Blèren kunnen ze hier ook wel, van beneden op straat naar 2 of 3 hoog naar boven. Nadat de wedstrijd van Nederland - Portugal afgelopen was, kwamen we een Cubaan tegen op straat in oranje tenue. Hij was sinds '88 fan van het Nederlandse elftal en keek dit altijd met een groep vrienden (hij heeft wel 100 foto's laten zien). Hij had tranen in zijn ogen dat Nederland de wedstrijd had verloren en had het kippenvel op zijn armen staan. Uit zijn feloranje tas kwamen allemaal oranje attributen en hiermee wilde Chen natuurlijk mee op de foto.

Rond half 9 in de avond was het tijd voor mijn birthday fiësta bij de Buena vista social club. Osniel zijn neef werkt hier als een soort floormanager en via hem kwamen we aan tickets. We werden geplaatst aan een tafeltje voor vier en hier werd later een oud Chileens koppel bijgeplaatst. Na een klein praatje in mijn beste Spaans kwamen ze los en werd het erg gezellig aan tafel. De cocktails werden vrij snel achterelkaar geserveerd en de stemming zat er goed in. Tijdens het optreden werden we ook naar voren gehaald door de salsa dansers om mee te dansen op de muziek. Er kwamen wel 7 of 8 verschillende artiesten die om en om een nummer deden en door de zaal heen liepen en dansten. De gemiddelde leeftijd lag iets (veel) hoger maar hoe ouder hoe gekker, dus men ging aardig los met de heupen en de armen. Na deze gezellige avond en goede verjaardag deden we het de volgende dag rustig aan en liepen nogmaals door de oude stad.

We aten ergens pasta en dit was een lekkere maaltijd. Op 11 juni had Osniel een taxi colectivo voor ons geregeld naar de volgende bestemming, het platteland van Vinales. Een taxi colectivo is een auto met chauffeur die je deelt met hooguit nog twee andere mensen. Wij zaten in de auto met twee Franse chica's en deden ongeveer 3 uurtjes over deze rit. Viñales is een plattelandsdorpje wat in een ontzettend mooie en groene vallei ligt. In de buurt zijn allemaal begroeide rotsen en grotten te vinden.

Viñales nam ons nog meer terug in de tijd dan Havana, hier is paard en wagen nog het vervoer en zit oma nog op de veranda in de wipstoel met krulspelden in. We kwamen aan in ons ontzettend zuurstokroze casa particular met als gastvrouw Iliana (die dus overduidelijk van roze houdt). Het barbiehuis was een prima overnachtingsplek met een eigen woonkamer, veranda met wipstoelen en gigantisch ontbijt. De gastvrouw was niet helemaal ons 'cup of tea' aangezien ze ons driehonderdmiljoen keer op een dag vroeg of we op een tour wilden, sigaren wilden kopen, fietsen wilden huren, een taxi, dagje naar het strand, broodjes etc. etc. Zelfs na behoorlijk wat hints van ons, bleef ze maar proberen en werd ze bijna boos dat we geen sigaren wilden kopen. Afijn, we hoopten op onze volgende bestemming in Trinidad dat we wat meer met rust gelaten zouden worden.

Aan het einde van de middag liepen we het dorp in en gingen op een kleine ontdekkingstocht door de gezellige kleine straten met gekleurde huizen en rondscharrelende kippetjes. Bij een prachtig veld met uitzicht op de rotsbergen en paarden in de wei raakten we aan de praat met een mevrouw die iets verderop op het platteland woonde. Toen ik zei dat ik van paarden hield begon ze over een vriend van haar 'een chico' die ons wel mee kon nemen op een tourtje. We vonden het een schappelijke prijs en hadden hier wel zin in (nouja, ik dan, Chen is doodsbenauwd voor paarden). We spraken af om 2 dagen later om 9 uur s' ochtends te vertrekken. Verder zagen al snel dat er genoeg restaurantjes waren waar we een hapje konden eten. We eindigden uiteindelijk bij een tentje waar we ontzettend lekker bord vis met met rijst, salade, zoete aardappel en groenten aten voor z'n 4 euro per bord. De cocktails kosten hier minder dan 2 euro dus er werden ook een paar mojito's, cuba libres en andere lokale cocktails gedronken. We zagen dat onze buren fanatiek domino aan het spelen waren en dus vroegen wij aan onze ober ook een setje domino. Deze ober speelde tot laat in de avond nog een paar potjes mee en zo was het een geslaagde afsluiting van de dag en goed begin in Viñales.

De volgende dag lieten we ons door onze pink lady Iliana overhalen om fietsen bij haar te huren, die na een halfuurtje bij onze casa werden afgeleverd. Het was veels te warm om te mountainbiken en we moesten ons door grote moederpoelen heen worstelen met onze stalen rossen. De omgeving was wel echt prachtig, dwars door het platteland met z'n houten hutjes en echte Cubaanse cowboys. Na 7 liter zweet te hebben verloren kwamen we ergens bovenop een berg aan met een uitzichtpunt en werd het bijna zwart voor onze ogen. Na even uit te hebben gepufd onder een boom wilden we ons graag even ontdoen van alle drek die zich aan ons lichaam had geklonterd. De mevrouw van de wc's bij het uitzichtpunt was niet zo blij met ons (en dan vooral niet met de modder) maar na het betalen van 1 CUC kwam ze met allemaal sopemmers aan en konden we ons wassen. Het uitzichtpunt was een mooie beloning want je keek mooi uit over de groene vallei van Viñales en haar kleurrijke bloemen. De terugweg namen we de verharde weg die ons naar beneden nam terug het dorp in.

De derde dag in Viñales was het vroeg opstaan en kwamen we iets voor negenen aan om te gaan paardrijden (OMG CHEN GING DUS ECHT OP EEN PAARD). Onze cowboy stond al op ons te wachten met een muziekbox om z'n nek en had hippe salsa muziek op staan. Toen we pas net op de paarden zaten begon hij al 'Gasolina! Gasolina!' te roepen wat blijkbaar het startsignaal was voor wat meer paardenkracht. Normaal is z'n paardrijtour een beetje rustig in stap omdat er mensen bij zijn die geen ervaring hebben zoals Chen in dit geval. Hier had onze gids geen boodschap aan en dus al snel gingen we in draf en galop door de groene velden en smalle modderweggetjes. De paarden hadden een echt cowboyzadel en het was de bedoeling om ook met 1 hand te teugels vast te houden. Onze eerste stop was bij een tabacco farm waar met de hand Cubaanse sigaren worden gemaakt. We kregen een rondleiding over de boerderij en het  proces van het maken van Cubaanse sigaren werd uitgelegd. De tabaksboeren staan hier 90% van de oogst af aan de staat en moeten ook de tabakszaadjes kopen van de staat. Elke week wordt er wel twee keer gecontroleerd door de overheid en wordt de oogst zorgvuldig gewogen. Ook het gebruik van elektra in het maakproces is verboden en daarom wordt echt alles met de hand gedaan. Na de heerschappij van de broer van Fidel Castro, Raoul Castro, mogen er sinds een jaar of 8 ook toeristen op de tabaksboerderij komen en verdienen ze zo een zakcentje bij. Elke maand ontvangt de hele familie 30 flessen rum van de overheid en hier drinken ze dan ook elke avond een glaasje van. We mochten een sigaar roken en dronken een glaasje rum.

Na nog een stuk crossen door de velden was het tijd voor de tweede en laatste stop bij een grot. Hier moesten we uiteraard (teveel) voor betalen en het stelde niet zoveel voor. De grot was mooi maar de gids kwam niet verder dan 'kijk die steen lijkt op een schilpad en die lijkt op een dino'. Toen er 4 uren voorbij waren kwamen we weer bij ons beginpunt aan en aaiden we onze paarden omdat ze zo braaf waren geweest. In de avond liepen we weer naar onze favoriete restaurantje, waar we met happy hour voor minder dan een euro cocktails konden drinken. Wederom was het eten erg lekker en speelden we heel veel potjes domino.

Onze opdringerige  (understatement, geloof me) host Iliana had een taxi collectivo voor ons geregeld voor de volgende ochtend naar het stadje Trinidad. We werden in een klein busje opgehaald samen met nog z'n 10 personen. Na ongeveer 1.5 uren in dit busje kwamen we aan bij een groot gravelveld naast de 'snel'weg en hier was het een drukte van jewelste. Er werden allemaal toeristen van de ene naar de andere auto overgeheveld. Wij waren hier niet blij mee want onze host had ons niks verteld over een overstap, een taxi collectivo gaat normaliter in één etappe naar de bestemming. Er stond op dit gravelveld één vervoersmiddel waarvan je in ieders ogen de angst kon aflezen dat ze daar toch hopelijk niet in terecht zouden komen. Een vrachtwagen met omgebouwde laadbak waar varkens bij ons niet eens in vervoerd worden. Wij moesten hier in. Nadat ik een elektrische shock kreeg van de uitpuilende stroomdraadjes boven mijn stoel en alle koffers midden in het gangpad werden opgestapeld konden we veilig en brandvrij (kuch) en route. Onderweg moesten we elke passagier in de bus persoonlijk bij zijn of haar casa particular afleveren. Wij waren één van de laatsten die werden afgezet.

We hadden besloten om niet via een online boekingsproces te boeken omdat je hier boekingskosten voor betaalt. We hadden zomaar een casa particular opgezocht en kwamen hier op de bonnefooi aan. De gastheer van deze casa was blij verrast dat hij klanten had en we werden door de hele familie verwelkomd. We voelden ons hier al meteen meer thuis dan bij onze casa in Viñales. Die avond liepen we een stukje door Trinidad richting het oude plein in het centrum. Trinidad is echt een openluchtmuseum, de straten hebben kinderkopjes en het heeft historische gekleurde huizen. We besloten bij een pizzatentje op straat een pizza te bestellen en een cocktail te drinken. Op een klein bankje op straat zaten we naast een Australisch stel die 4 maanden in midden Amerika aan het reizen was. We hebben gezellig met ze gekletst en legden s'avonds tevreden onze hoofden op de kussens.

Dag nummer twee in Trinidad begon met veel sightseeing en foto's maken. We bezochten een kerkje, waar we boven in de toren een prachtig uitzicht hadden, en zaten op de vele pleintjes. Aan het einde van de middag voelden we ons ineens niet meer zo fit en besloten daarom om in de casa op bed te gaan liggen. We hadden last van een voedselvergiftiging die na deze avond nog twee volledige dagen zou aanhouden. Onze gastheer Jose heeft in deze dagen gezonde soep voor ons gemaakt en veel thee gezet. In de ochtend stond er een sapje klaar wat goed voor de maag zou zijn. Omdat we bijna niks binnen hielden was dit voor ons echt een redding. We hebben dan ook een flinke fooi gegeven en lief berichtje geschreven in het gastenboek.

We keken vooral veel sport op tv met programma's die leken te komen uit de jaren eind 80, begin 90. Daarnaast dronken we veel Tukola, de cola die wordt gemaakt door de staat. Deze Tukola haalden we in de ontzettend communistische supermarkten met maar een paar producten.

De één na laatste bestemming was een korte stop in Santa Clara waar we voorzichtig weer wat aten bij een restaurantje met dakterras. Santa Clara is belangrijke bestemming voor de Cubanen wat betreft de revolutie.

Toen de, onder sterk Amerikaanse invloed, president Batiste aan de macht was in Cuba in de jaren 50 probeerde Fidel Castro samen met zijn guerrillastrijders de macht te pakken en het communisme te vestigen. De eerste opstad van Castro mislukte en hij vertrok na een gevangenisstraf dan ook naar Mexico om het vanuit hier nog een keer te proberen. Hier ontmoette hij de jonge Argentijnse arts Che Guevara die zijn rechterhand zou worden in de revolutie. Che Guevara wordt hier, nog veel meer dan Fidel Castro, gezien als held. Overal door het land zien we spanddoeken, leuzen, standbeelden en hele billboards met afbeeldingen van Che en Fidel.

In Santa Clara vonden in 1958 de laatste gevechten plaats van de guerillaoorlog. Deze gevechten betekenden het einde van Batista’s dictatuur. 

Op 28 december slaagde Che Guevara erin met 300 man de stad te veroveren die door 3000 soldaten van Batista werd verdedigd.

We bezochten in Santa Clara dan ook het gigantische Che Guevara monument en het museum wat hier bij hoorde. Bij het monument en museum was ook nog een memrial waar Che met zijn Boliviaanse guerrillastrijders (weer een ander verhaal) wordt geëerd.

We aten maar weer in hetzelfde restaurantje omdat dit wel goed leek te vallen. Ter aflsuiting van Santa Clara dronken we nog een aantal cocktails bij het nationale hotel wat aan het centrale plein lag.

Onze laatste bestemming was Varadero, in de blogs die we lazen wekte het de indruk van een Amerikaans resortparardijs met een strand van 25 kilometer lang. Dat eerste was niet waar, er waren wel wat resorts maar het is bij lange na niet volgebouwd zoals in Mexico bijvoorbeeld. Varadero heeft een gigantisch lang strand met ontzettend blauw en prachtig carribisch water. Er was overal toegang tot het strand, het was absoluut niet druk en voor maar 2 euro had je een ligbedje met parasol voor de hele dag. We sliepen in een casa particular op 2 minuten lopen van het strand met een heerlijk terras en buitendouche. De oma van wie het huis was was erg lief en woonde er met de hele familie. Ze maakte hier drie dagen een uitgebreid ontbijt voor ons met veel vers exotisch fruit. We huurden elke dag een ligbedje aan het strand en dobberden in de mooiste zee die we tot nu toe hebben gezien. De eerste avond aten we bij een ontzettend luxe restaurant (naar Cubaanse begrippen) wat een fiasco werd omdat ik de hele lasagne voor de deur er weer uitbraakte. We hadden het echt gehad met het eten in Cuba en snakten naar een supermarkt en lekker eten.

Op 25 juni was de dag gekomen om Cuba te verlaten en deden dit dan ook met gemixte gevoelens. Het is een prachtig land maar ook een lastig land. De mensen zijn er niet persé heel vriendelijk ahoewel de casa eigenaren dit wel waren. Voor het eten hoef je hier ook niet naar toe, maar zeker wel voor de natuur in Viñales en de prachtige steden zoals Havana en Trinidad. Voor ons was Cuba echt een unieke ervaring en we hadden het niet willen missen, toch waren we blij dat het er op zag en keken we erg uit naar Costa Rica. Na een penibele overstap in Mexico city vanaf Varadero (we moesten erg, erg hard rennen om onze overstap te halen) kwamen we aan in Costa Rica waar we op op dit moment in een gigantische staking met blokkeer Costa ricanen terecht zijn gekomen. Maar daarover later meer.

Hasta luego!

Liefs Chen en Hes